Εφηβεία: Μια οικογενειακή πρόκληση γεμάτη ατομικές μάχες

Μέσα στην οικογένεια, το κάθε μέλος ξεχωριστά καλείται να μεγαλώνει και να εξελίσσεται διατηρώντας τις σχέσεις αλλά και την δική του ταυτότητα. Πρόκειται λοιπόν για ξεχωριστές πορείες οι οποίες όμως συνδέονται μεταξύ τους τροφοδοτώντας συνεχώς το οικογενειακό σύστημα με καινούργιες πληροφορίες και ζητώντας κάτι διαφορετικό από τα μέλη του.

Όπως ο άνθρωπος έτσι και η οικογένεια υπόκειται σε αναπτυξιακά στάδια, τα οποία ορίζονται βιολογικά ενώ οι ψυχικές τους προεκτάσεις ξεπερνούν τα βιολογικά όρια. Δεν έχει νόημα να προσπαθήσουμε να καταλάβουμε ένα αναπτυξιακό στάδιο αποκομμένο από όλα τα υπόλοιπα γιατί οι ερμηνείες που θα κάνουμε θα είναι ελλιπείς και δεν θα δίνουν κάποια γνώση για αλλαγή, παρά μόνο θα είναι ένας καταλογισμός ευθυνών και προσπάθεια ενοχοποίησης.

Στην εφηβεία έχουμε να περιμένουμε αντιδραστική συμπεριφορά, επιθετικότητα, παρορμητικότητα, έλλειψη οργάνωσης, δυσκολία με την διαχείριση των ορίων, δυσκολία με την αυτορρύθμιση, θλίψη, αγωνίες, διάχυτο άγχος, μοναχικότητα στο σπίτι, προσκόλληση σε παρέες, καινούργιες επιθυμίες, αφύπνιση σεξουαλικότητας, φόβους. Μέσα από όλα τα παραπάνω, που δυσκολεύουν τόσο τον έφηβο όσο και την οικογένεια του, το παιδί σταδιακά γίνεται ένας νεαρός ενήλικας. Όλα αυτά τα “συμπτώματα” είναι φυσιολογικά, υγιή και σημασία έχει ο τρόπος που θα τα διαχειριστούμε. Σε αυτή τη φάση οι γονείς καλούνται να κατανοήσουν την συμπεριφορά και να δουν τί προσπαθεί να εκφράσει ο έφηβος με αυτήν, ώστε να ανταποκριθούν με τον καλύτερο τρόπο στην νέα αυτή φάση της ζωής του.

Η περίοδος της εφηβείας είναι απαιτητική για όλη την οικογένεια, καθώς τα μέχρι τώρα γνώριμα αρχίζουν να αλλάζουν. Σε αυτή τη φάση η οικογένεια αποφασίζει για το αν θα επιτρέψει στον έφηβο να μεγαλώσει ή αν θα του ζητήσει (ασυνείδητα) να μείνει παιδί. Ανάλογα με την απόφαση που θα πάρει, η εξέλιξη θα ακολουθήσει την πορεία της. Σε μια οικογένεια όπου το παιδί αφήνεται ελεύθερο να μεγαλώσει, όλες οι δυσκολίες της εφηβείας επεξεργάζονται με φροντίδα. Σε μια οικογένεια που δεν θέλει το παιδί της να αλλάξει, να εξελιχθεί, τα δύσκολα της εφηβείας θα γίνουν συμπτώματα ψυχικής δυσφορίας, τα οποία θα κληθούν να τα αντιμετωπίσουν.

Σε αυτή την πολύ απαιτητική περίοδο λοιπόν, το κάθε μέλος της οικογένειας χρειάζεται ξεχωριστή φροντίδα, καθώς επίσης και κάθε σχέση μέσα στην οικογένεια αφού και αυτές αλλάζουν (μητέρα-κόρη, πατέρας-γιος, μικρή-μεγάλη αδερφή, κοκ).

Με συναίσθηση της ευθύνης μας λοιπόν, καλούμαστε να ζητήσουμε πρώτα από όλα το προσωπικό μεγάλωμα του καθενός μέσα στην οικογένεια, ώστε να μπορούν να σχετίζονται όλοι με όρους εμπιστοσύνης και σεβασμού, αναγνωρίζοντας και εκφράζοντας το συναίσθημα και την επιθυμία τους. Μιλώντας σε αυτό το επίπεδο η όποια δυσκολία αμβλύνεται και ανοίγονται καινούργιες προοπτικές.

Καλή πορεία

Αντωνία Καλουπτσή

Ψυχολόγος

Συστημική Υπαρξιακή Ψυχοθεραπεύτρια